Koekiemonster en het sublieme

Inderdaad, voor Koekiemonster hoeft een gedicht niet per se te rijmen. Zijn verlangen naar koekjes is simpelweg te groot voor dergelijke artificiële beperkingen. Toch moet het belang van rijm in zijn poëzie niet worden onderschat. Het rijmschema kan gezien worden als een manier om de honger te reguleren of dresseren, vergelijkbaar met het Fort-Da spel waarmee Freuds neefje de afwezigheid van zijn moeder beheersbaar probeerde te maken. Afwezigheid van koekjes is in laatste instantie het thema van alle poëzie die Koekiemonster schreef in de periode vlak voor zijn geestelijke instorting, of er nu expliciet over koekjes wordt gesproken of niet. Immers, zolang hij zijn mond gebruikt om gedichten te declameren, kan hij geen koekjes eten. M.a.w.: afwezigheid van koekjes en poëzie constitueren elkaar wederzijds. Tegelijk is niets zo traumatisch of ontregelend als de vervulling van een fundamenteel verlangen, zoals het volgende gedicht illustreert:



Het gedicht moet wel falen, omdat de sublieme "inhoud" van het gedicht (koekjes) zich onmogelijk laat verzoenen met de regelmatige vorm. Het is zeker mogelijk dit falen als een soort succes te beschouwen, nl. als een benadering van het onrepresenteerbare d.m.v. ontregelingsstrategieën. Bij de jongere generatie dichters echter lijkt de poëtica van het verhevene aan prestige te hebben ingeboet ten bate van de rehabilitatie van een bepaalde opvatting van het schone:

Appa ft Naffer - Schuif Aan De Kant

Derrida over schrijfangst

Zweden hebben te veel gevoel voor ironie

Ik ga deze blog alleen nog voor stomme doeleinden gebruiken. Zoals:



De eerste helft van het nanananana-refrein is zo onwijs ergens anders van, maar van wat?

Citaat van de dag

Roland Barthes over interviews:

Het terrorisme van de vraag: journalist: een soort smeris die op je gesteld is, die het beste met je voor heeft.

Alsof je er per se baat bij zou hebben om jezelf "nader te verklaren"! Een paternalistische, katholieke vorm: het interview als biecht, de wereldwijde massamedia als Aardse Stad en "het publiek" als God. En toch (of juist daarom): buitengewoon aantrekkelijk.

Happy birthday Percy Shelley

Een belangrijke reden dat zoveel mensen een hartstochtelijke hekel hebben aan Bush is, denk ik, dat zijn hele administratie zo'n uitgesproken slechte smaak heeft. Zie bijvoorbeeld de typografie:












Zoveel afzichtelijkheid maakt deel uit van de pseudo-democratische, punkrock, do-it-yourself aantrekkingskracht van Bush. "Elke dumbo kan president worden; iedereen met Photoshop is een designer..." Dat zijn natuurlijk leugens (dumbo in kwestie is vooral een erg rijke dumbo), maar de links-elitaire kritiek op de esthetiek (of intelligentie) van rechts mist altijd de kern van de zaak. De designafdeling van Clinton zou ook "Plan for Victory" geschreven hebben, of woorden van gelijke holheid in een situatie van gelijke wereldburgeroorlog; zij had dat enkel wat smaakvoller aangepakt. Smaak is altijd politiek, maar als je goede smaak het enige wezenlijke is dat je nog van de tegenstander scheidt...

En btw, waarom haat iedereen Rita Verdonk? Omdat ze niet het goede uiterlijk heeft, niet de jusite stijl heeft, om te zeggen: "Ik houd mijn rug recht." Ze staat en kijkt er te serieus bij! Een oud dametje, met wit haar, een krom ruggetje, van de PvdA of D66 of zo: als zij precies hetzelfde had gedaan en gezegd als lovely Rita: 5% van de controverse.

Esthetisering van de politiek: 1; politisering van de esthetiek: 0.

bla bla bla titel

Bas Belleman in de Groene:

Pieter Boskma en Joost Zwagerman behoorden beiden tot de laatste groepsgewijze avant-garde van de Nederlandse literatuur, de Maximalen.

"Groepsgewijze avant-garde"... Klinkt een beetje als een pornotopos, niet? "Double penetration", "tentacle fuck", "groepsgewijze avant-garde"... Maar betekent dit dat er eenmans avant-gardes zijn? Ik hoop het.

Schetsmatig pleidooi voor de Romantiek

Benjamin Kunkel in the paper of record:

For the Romantics, you lost your way in life not when you began to take drugs, leak self-esteem or be ill-used by your intimates. For them, the crisis was immediate and general: to be a functioning adult in a corrupt society was to be far gone already. They sought a return not to mere sanity, but to a state of being that had scarcely yet existed. Psychologically and politically, the young Romantics were revolutionaries. Indeed, the culture of secular autobiography and the ideal of radical democracy emerged roughly together: now it was up to the individual to say what a good life might be and how society might allow one.

(...)

But where is the contemporary writer reporting honestly, ambitiously and without therapeutic cant or smug self-help recipes on his or her effort to live a proud and decent life? Contemporary memoirists have taught us mostly how to survive. They haven't begun to teach us how to live.

Somehow it still seems brave to admit between the covers of a book to all that has gone wrong with us, when in fact nothing is more customary. No taboo appears to constrain the memoirist — except the taboo on aspiration, for oneself or one's society.

(...)

So it is that we live in a rich and free country, full of striving individuals chasing comfort and distinction, whose autobiographical literature tells us that helpless addiction and passive suffering are the most meaningful experiences you can have. On the one hand, everyone suffers, so there is a certain comforting equality in this. On the other hand, suffering is the sole thing you can do extravagantly without people resenting you. In a society less egalitarian by the day, we pretend to a curious democracy of trauma.

Net als Kunkel begin ik er steeds meer van overtuigd te raken dat de belangrijkste keuze vandaag die is tussen a) een consumptieliteratuur -- zoals Kunkel die hier beschrijft in een van haar populairste vormen: de mémoire of (semi-)autobiografische roman -- en b) een bepaalde herwaardering, een reaffirmatie if you will, van de Romantiek. Nee, niet Romantiek in de betekenis die tegenwoordig zo vaak aan dat woord wordt gegeven -- en waarvoor betere termen als (Neo-)Biedermeier, nihilisme of narcisme beschikbaar zijn --, maar Romantiek in de eenvoudige zin van seculier verlangen. Literatuur als seculier verlangen. Dát dus of literatuur als prestigieus consumptie-artikel: mooie boeken, ontroerende boeken, knap geschreven boeken... Boeken waar geen enkel verlangen uit spreekt dan het verlangen te behagen, te zwelgen, te feliciteren...

Nee, dit is niet per se een argument voor "subversieve" literatuur. Sommige lezers, zoals bekend, kun je niet beter behagen dan door hun vooronderstellingen te ondermijnen; zij vinden hun vooronderstellingen altijd met buitengewoon plezier weer terug aan het eind van de rit. Een bepaald soort postmodernisme is pure nostalgie verkocht als kwajongensstreek.

Het meest "subversieve" dat je vandaag als schrijver kunt doen is misschien minder het ontregelen van een of alle bestaande regels, dan het opstellen van nieuwe regels. Aspiratie, ambitie, verlangen: dáárop lijkt het grootste taboe te rusten. Dit taboe doet zich bijvoorbeeld voor als verfijnde ironie -- het ongeloof in de substantialiteit van grote verlangens -- of als vulgair sentimentalisme -- de kleinburger of universele consument die eist dat elk verlangen wordt ingezet voor zijn persoonlijke ontroering/entertainment. (De analogie (compliciteit?) met de huidige liberaal-democratische consensus lijkt me overigens evident: elk maatschappelijk verlangen dat de wil-tot-soepel-functioneren overstijgt zou automatisch leiden tot de Goelag etc. etc.)

Oké, dit blijft allemaal erg schetsmatig. Maar hier is een geluidsopname (!?) van Walt Whitman:



(God weet waarom ze juist die regels hebben opgenomen...)