DICHTERSALFABET: De G van Ghyssaert -- geaborteerd
Paul Celan zag geen wezenlijk verschil tussen een gedicht en een handdruk. Het zal geen handdruk tussen bekenden geweest zijn, waar Celan aan dacht. Minder nog een gouden handdruk, waarbij de lezer iets te winnen heeft. De handdruk besluit ook geen contract tussen dichter en lezer. Het lijkt sowieso onwaarschijnlijk dat de uitgestoken hand die van de dichter is. En toch, drong Celan aan, is zijn werk "ganz und gar nicht hermetisch".
Wil dat zeggen dat het wel degelijk wil "communiceren", zoals men dat noemt? Ik denk eerder dat het idee van een "hermetische" poëzie Celan nog te veel aan een communicatieve logica heeft herinnerd. Alsof het gedicht een boodschap is geschreven in geheimtaal... Het gedicht is überhaupt geen boodschap, of tenminste niet op de eerste plaats. Het is eerst een ontmoeting. Eerst schudden we handen, dan gaan we praten.
Eén ding dat over deze ontmoeting -- die dus geen ontmoeting met de schrijver en zijn boodschap is -- gezegd kan worden is dat ze een asymmetrisch karakter heeft: de lezer moet zich tot op zekere hoogte onderwerpen aan de tekst, terwijl hij niet kan weten waaraan hij begint (en misschien in principe altijd onzeker moet blijven over wiens hand hij nu eigenlijk denkt beet te hebben). (En wat betekent "beethebben" in dat geval?)
De plaats van ontmoeting? Ik zou zeggen: de fictie, de mogelijke wereld die een gedicht voorstelt.
De rest komt later.
Citaat van de dag:
*
Ik zie Blanchot (l) voor het eerst. Hij kijkt als Christus zonder koninkrijk, weerloos en toch trots.
Dacht L aan B toen hij schreef over het gelaat van de Ander?
(Ikzelf dacht ook even aan Dreyers Jeanne d'Arc. Maar Jeanne lijdt en bestaat als personage in dat lijden. Dit is noch lijden noch geestelijke overwinning op dat lijden. En nauwelijks een persoon. In hoeverre is zo'n blik stijl?)
Wil dat zeggen dat het wel degelijk wil "communiceren", zoals men dat noemt? Ik denk eerder dat het idee van een "hermetische" poëzie Celan nog te veel aan een communicatieve logica heeft herinnerd. Alsof het gedicht een boodschap is geschreven in geheimtaal... Het gedicht is überhaupt geen boodschap, of tenminste niet op de eerste plaats. Het is eerst een ontmoeting. Eerst schudden we handen, dan gaan we praten.
Eén ding dat over deze ontmoeting -- die dus geen ontmoeting met de schrijver en zijn boodschap is -- gezegd kan worden is dat ze een asymmetrisch karakter heeft: de lezer moet zich tot op zekere hoogte onderwerpen aan de tekst, terwijl hij niet kan weten waaraan hij begint (en misschien in principe altijd onzeker moet blijven over wiens hand hij nu eigenlijk denkt beet te hebben). (En wat betekent "beethebben" in dat geval?)
De plaats van ontmoeting? Ik zou zeggen: de fictie, de mogelijke wereld die een gedicht voorstelt.
*
De rest komt later.
*
Citaat van de dag:
Under communism there won't be any hoes anymore.
(Maoïstische muziekritiek op 2Pac! T-shirt materiaal.)
*
Ik zie Blanchot (l) voor het eerst. Hij kijkt als Christus zonder koninkrijk, weerloos en toch trots.Dacht L aan B toen hij schreef over het gelaat van de Ander?
(Ikzelf dacht ook even aan Dreyers Jeanne d'Arc. Maar Jeanne lijdt en bestaat als personage in dat lijden. Dit is noch lijden noch geestelijke overwinning op dat lijden. En nauwelijks een persoon. In hoeverre is zo'n blik stijl?)
0 Comments:
Een reactie plaatsen
<< Home