Oké

Het was tijd om uit de marges en in de wind die waait tussen de graven te kruipen, boeken te lezen, misschien zelfs kranten. Waarom? Wel, het subterrarium was lekker (donker, warm), de ivoren toren is lekker (koel, hoog, droog), alle metaforen zijn behoorlijk lekker in feite, maar lekker is maar één vinger lang. Zonder bullshit: ik heb de hedendaagse Nederlandse poëzie lang genoeg (half-)genegeerd. Werkelijk. Alles wat afschuwelijk is, ik bedoel, hier, of aan dit land, is me altijd voorgekomen als gesublimeerd in deze poëzie. Albert Verwey: "En in deze zwakke volksaard hebben onze dichters gedeeld." Ik geloof natuurlijk niet in volkeren (of in aarden) maar wel in dodelijk arbitraire grenzen (van taal, paspoort, beweging...), en tja, weinig leek me dodelijker overbodig dan gedichten over eerste tandjes, lekker eten, Bach, etc. En dat lijkt me nog steeds zo. Maar een taal en een traditie wurg je niet door de Amerikanen aan te roepen (poëzie te verwarren met rappen zonder flow bijvoorbeeld) of simpelweg te negeren (helaas!). Een traditie wurg je alleen door op haar naakte, slapende lijf te gaan zitten (want zelfs slapend droomt ze jouw dromen), zodat ze geen kant op kan. En als er dan nog lucht uitkomt noemen we dat een verademing.

Dus ik ga in deze ruimte recente bundels bespreken. Ik haat het woord "bundel", dat onhandige, plompe woordje en de associaties van fragiliteit en bloemschikkunst die het oproept. En ik haat het idee van "het recente", de eeuwige wederkeer van het recente, en in het bijzonder het journalistieke genre dat zich op dit axioma baseert. Maar haat kan productief zijn. We moeten bidden op onze knieën voor een waardige vijand aldus Zarathoestra. En Jack Spicer: "If someone doesn't fight me I'll have to wear this armor/all of my life." Ik bid dat ik het harnas niet voor niets heb aangetrokken.

Ik blijf in principe bevooroordeeld. Ik geloof niet in Nederland. Ik geloof niet in "poëzie". Laat staan in "Nederlandse poëzie", laat staan "de Nederlandse poëzie". Maar dat zijn sociologische, journalistieke termen. Als er zoiets als poëzie bestaat dan is het Nederlands noch International. Poëzie is simpelweg dat wat in een gedicht niet te reduceren is tot tekst, vorm of inhoud. Poëzie bestaat bij de gratie van de lezer die zegt: "Ja, dit is poëzie", d.w.z. niet zomaar een gedicht over iemands dode moeder, over Bach, "poëzie", hoe dan ook, niet zomaar een gedicht. Ik hoop poëzie in die zin te ontdekken. En misschien een Nederland onder zoveel gedichten, zoveel taal, zoveel land, dat uit die hoeveelheid breekt met een kleine zwarte knal: (niet zomaar) een gedicht.

(En wellicht daartussen iets daartussen.)